Achteraf bleek het een ongelooflijke meevaller. Normaliter zou de internationale hoogmis van de projectieve psychologie plaatsvinden in juli 2020. Het congres volgt namelijk een driejaarlijkse cyclus en de vorige editie in Parijs vond doorgang in 2017. Maar het congrescomité wilde het symposium laten samenvallen met de honderdjarige verjaardag van de rorschachtest die het licht zag in 1921. Vandaar deze verschuiving naar 2021. Laat ons hopen dat het coronavirus dan uitgewoed is.
Uiteraard zou het Zwitserland worden waar Hermann Rorschach in zijn hoedanigheid van instellingspsychiater de iconische test ontwikkelde. Het vierdaags congres vindt plaats op 13-16 juli met als congresthema: The Rorschach and projective psychology. 100 years of fostering human understanding. De dag voordien, op 12 juli, kan men reeds een gespecialiseerde workshop volgen. Inhoudelijk heeft het congresprogramma nog geen vorm gekregen. Alleen de grote contouren zijn bekend en die zijn op zich minder verrassend: trauma, psychotherapie, forensische diagnostiek, ethische aspecten, neurowetenschappen. Thema’s die alle in verband zullen gebracht worden met de rorschachtest. Interessant echter is dat er niet alleen teruggeblikt wordt op de honderdjarige geschiedenis van de test. Het organisatiecomité kijkt ook naar de verre toekomst, maar liefst naar 2121: hoe zal de rorschachtest er dan uitzien? Gedwongen door de coronacrisis kunnen we ons daar al iets bij voorstellen. Vermoedelijk wordt de test dan digitaal en vanop afstand afgenomen. Hierover bracht de groep rond het R-PAS recent al een technische reflectienota uit (zie www.r-pas.org).
Wat moet men zich allemaal voorstellen bij dit grootschalig internationaal congres? Je ziet er tal van internationale coryfeeën uit de projectieve testpsychologie aan het werk. Vaste waarden zijn doorgaans Gregg Meyer (R-PAS), Stephen Finn (therapeutische assessment), James Kleiger (psychose), Joni Mihura (R-PAS), Sharon Jenkins (TAT), Robert Bornstein (psychoanalyse) en Barton Evans (forensische psychiatrie). Het verloopt allemaal in een ongedwongen sfeer waarbij je deze experten persoonlijk kan ontmoeten en een babbeltje met hen kan slaan. Ook de voorafgaande workshops van 12 juli lenen zich daartoe. Er worden er doorgaans een tiental aangeboden zodat iedereen zijn gading vindt. In een relatief kleine groep (tien à dertig deelnemers) wordt dan een klinisch thema aan de hand van projectieve tests uitgediept waarbij er ervaringen kunnen uitgewisseld worden. Het congres start op 13 juli met een lezing van een internationale zwaargewicht, doorgaans een Amerikaans psycholoog met een robuuste internationale publicatielijst. Nadien volg je een gepersonaliseerd parcours: je stelt zelf je programma samen uit een brede waaier van lezingen, symposia of presentaties die parallel georganiseerd worden in een vijftal conferentiezalen. De meeste sprekers zijn afkomstig van de Verenigde Staten of Frankrijk en er is simultaanvertaling in vier talen. In de wandelgangen is er gelegenheid om andere congresgangers of de sprekers te ontmoeten en in een aparte ruimte kan je rustig de uitgestalde posters van recent onderzoek (meer dan honderd) bekijken en uitleg vragen aan de onderzoekers. Voor deze feesteditie mikt het organisatiecomité op 700-1000 deelnemers. Daarmee wordt de lat bijzonder hoog gelegd want de projectieve testdiagnostiek heeft de laatste decennia behoorlijk onder vuur gelegen. In Leuven waren er in 2008 ongeveer 450 deelnemers; in Parijs in 2017 kwam eenzelfde aantal opdagen. Ditmaal is het natuurlijk een bijzondere gelegenheid die gezien de naamsbekendheid van de rorschachtest enige weerklank zal krijgen in de internationale media. Misschien is het objectief van de organisatoren dan toch niet zo utopisch.
Meer informatie over dit congres is alvast te vinden op de congreswebsite: www.rorschachgeneva2021.org. In de volgende nieuwsbrieven van de NVVR komen we regelmatig terug op dit congres met achtergrondinformatie en verdere duiding bij het programma. Zo zal ik in de volgende afleveringen van deze nieuwsbrief ingaan op de publicatie van de rorschachtest in 1921 die bijzonder moeizaam verliep en vermoedelijk heeft bijgedragen tot het voortijdig overlijden van Hermann Rorschach. Ook zal ik een blik werpen achter de schermen van dit grootschalig internationaal rorschachcongres op grond van mijn persoonlijke ervaringen in 2008 in Leuven toen ik het allemaal van heel nabij mocht meemaken.
Johan Vereycken, 15 mei 2020